ثبت Intellectual Property 

مالکیت معنوی (Intellectual Property) به ایده‌ها و خلاقیت‌های شما در زمینه‌های مختلف مانند اختراعات، طرح‌های صنعتی، علائم تجاری، آثار ادبی و هنری و غیره اشاره دارد. ثبت مالکیت معنوی در کانادا یکی از مهمترین مراحل در راه اندازی بیزینس در کانادا است و به شما این حق را می‌دهد تا از ایده‌ها و خلاقیت‌های کسب و کار خود در برابر استفاده غیرمجاز دیگران محافظت کنید. 

در این مطلب از موسسه مهاجرتی تراست استارتاپ در کنار شما هستیم تا هر آنچه در مورد ثبت Intellectual Property نیاز دارید را با شما در میان بگذاریم. ما را تا انتها همراهی کنید. 

Intellectual Property  چیست؟ 

مالکیت معنوی یا Intellectual property که به اختصار IP گفته می‌شود، در واقع مثل یک «اموال» به حساب می‌آید چون قوانینی که برای دارایی هایی مثل خانه یا ماشین اعمال می‌شود، برای ایده‌ها و اختراعات شما در راه اندازی استارتاپ کانادا هم صدق می‌کند. این یعنی: 

• می‌توانید مالک یک ایده یا اختراع باشید، دقیقاً مثل اینکه صاحب یک خانه هستید. 
• ممکن است به دلایلی مالکیت ایده‌تان را از دست بدهید، مثلاً اگر قوانین را رعایت نکنید. 
• می‌توانید حق استفاده از ایده یا اختراع‌تان را به دیگران بدهید یا از آن‌ها بگیرید، تقریباً مثل فروختن یا خریدن یک ماشین. 
• برای اینکه اطمینان حاصل کنید که حقوقتان حفاظت می‌شود، باید ایده یا اختراع‌تان را ثبت کنید. 
• اگر کسی بدون اجازه از ایده یا اختراع شما استفاده کند، می‌توانید از طریق دادگاه اقدام کنید، همانطور که اگر کسی به خانه‌تان آسیب بزند. 

خلاصه کنیم، مالکیت معنوی مثل داشتن یک چیز با ارزش است که قوانین خاصی برای حفاظت از آن وجود دارد. 

آیا Intellectual Property به صورت قانونی در کانادا محافظت می‌شود؟ 

بله، مالکیت معنوی در کانادا از حمایت‌های قانونی اداره مالکیت معنوی کانادا برخوردار است. برای هر نوع مالکیت معنوی، راه‌حل‌های حقوقی مختلفی وجود دارد که به خالق یا مخترع اجازه می‌دهد از اختراع خود محافظت کند.  

پس از ثبت نام (به جز حق نشر و اسرار تجاری)، مخترعان مالکیت معنوی در کانادا حق انحصاری برای داشتن، استفاده کردن، فروختن و مهم‌تر از همه، محافظت از خلقیات مالکیت معنوی خود در برابر تعدی و دزدی به دست می‌آورند. 

این حمایت‌ها از طریق قوانین و مقررات مختلف در کانادا اعمال می‌شوند و به مخترعان و خالقان کمک می‌کنند تا از حقوق خود در برابر هرگونه استفاده غیرمجاز یا دخل و تصرف بدون اجازه دفاع کنند.  

انواعIntellectual Property در کانادا 

در کانادا پنج نوع حفاظت از مالکیت معنوی وجود دارد که توسط اداره مالکیت معنوی کانادا (Canadian Intellectual Property Office) یا (CIPO) بررسی شده و در صورت تطابق آنها با استانداردهای این اداره اجازه دریافت مجوز را دریافت می‌کنند: 

1. اختراع (پتنت) 

2. طرح‌های صنعتی 

3. علائم تجاری 

4. اسرار تجاری 

5. حق نشر یا کپی رایت 

اختراع (پتنت‌ها) 

مجوز اختراعات به کسانی داده می‌شود که چیزی نو و کاربردی اختراع کرده‌اند. فرض کنید شما یک دستگاه جدید برای آسان‌تر کردن زندگی روزمره اختراع کرده‌اید. اگر این دستگاه واقعاً جدید باشد، یعنی قبلاً کسی چیزی شبیه به آن را اختراع نکرده و همچنین کاربردی و عملی باشد، شما می‌توانید برای ثبت اختراع آن اقدام کنید.  

مجوز اختراعات به شما این اجازه را می‌دهد که تنها شما بتوانید از اختراع‌تان استفاده کنید، آن را بفروشید یا حق استفاده از آن را به دیگران بدهید. 

در کانادا، برای اینکه اختراع‌تان تحت حمایت قانون اختراع قرار بگیرد، باید آن را ثبت کنید. این کار باعث می‌شود اگر کسی بخواهد از ایده شما بدون اجازه استفاده کند، بتوانید به صورت قانونی از حقوق‌تان دفاع کنید. 

اما، نکته مهم این است که همه چیزها قابل ثبت شدن نیستند. برای مثال، قوانین کانادا اجازه نمی‌دهند که اصول علمی خالص، روش‌های درمانی یا حتی انواع خاصی از هنر و بازی‌ها به عنوان اختراع ثبت شوند.  

این‌ها جزو مواردی هستند که طبق قانون کانادا به عنوان اختراع قابل قبول نیستند. چون معمولاً به صورت عمومی در دسترس هستند یا بر اساس انتظاری که از اختراعات داریم اساساً قابلیت کاربردی ندارند. 

طبق مقرراتی که توسط دفترچه راهنمای عملیات اداره اختراع تعیین شده‌اند، موضوعاتی که قابل ثبت به عنوان اختراع نیستند عبارتند از: 

• اصول علمی و قضایای انتزاعی 
• روش‌های درمان پزشکی یا جراحی 
• انواع انرژی 
• ویژگی‌هایی که تنها از نظر فکری یا زیبایی‌شناختی اهمیت دارند 
• مطالب چاپی که تنها از نظر فکری یا زیبایی‌شناختی اهمیت دارند، مگر اینکه مطلب چاپی کارکرد جدیدی فراهم کند 
• هنرهای زیبایی 
• طرح‌ها، نقشه‌ها، قوانین و فرآیندهای ذهنی 
• بازی‌ها 

نیاز به یک مشاور مهاجرت داری؟

شروین مدنی؛ مشاور رسمی اداره مهاجرت کانادا

رزرو وقت مشاوره

• نحوه ثبت Intellectual Property اختراعات 

برای ثبت مالکیت معنوی در کانادا، باید به اداره مالکیت معنوی کانادا (CIPO) مراجعه کنید. CIPO مسئول بررسی و ثبت درخواست‌های مالکیت معنوی است. 

نمایندگان رسمی اختراع در کانادا صلاحیت‌های لازم را دارند و مجازند که در امور مربوط به اداره مالکیت معنوی کانادا (CIPO) به نمایندگی از شما اقدام کنند. در صورتی که بخواهید اختراع خود را در این اداره به نام خود یا شرکت‌تان ثبت کنید، مراحل زیر طی خواهد شد: 

• هزینه ثبت Intellectual Property اختراعات 

طی فرآیند درخواست ثبت اختراع و پس از اعطای مجوز آن، باید هزینه‌های مختلفی پرداخت را کنید. میزان این هزینه‌ها در جدول زیر نشان داده شده است: 

طرح‌های صنعتی 

طرح‌های صنعتی به طور خاص به ظاهر خارجی یک محصول یا شیء نگاه می‌کنند. فرض کنید شما یک صندلی طراحی کرده‌اید که شکل خیلی خاص و جذابی دارد، یا یک کتری که طرح و الگوی منحصر به فردی روی بدنه‌اش دارد.  

اگر این طرح‌ها جدید و تا به حال دیده نشده باشند، شما می‌توانید برای حفاظت از آن‌ها در کانادا به منظور ثبت طرح صنعتی اقدام کنید. 

نکته‌ای که ثبت طرح‌های صنعتی را متفاوت می‌کند این است که فقط به چیزهایی می‌پردازند که با چشم قابل دیدن هستند. این یعنی: 

• شکل و خطوط بیرونی محصول 
• چگونگی قرار گرفتن قطعات کنار هم در محصول 
• طرح‌ها یا نقش‌های تکراری که روی محصول هستند 
• هر نوع تزئین دیگری که روی محصول باشد 

اما، این حفاظت به موادی که محصول از آن ساخته شده، روش ساخت آن یا نحوه استفاده از آن ربطی ندارد. برای مثال، اگر صندلی شما راحت‌ترین صندلی دنیا باشد، طرح صنعتی به خودی خود به این خصوصیت توجه نمی‌کند، بلکه فقط به ظاهر منحصر به فرد و جذاب آن نگاه می‌کند. 

پس، اگر شما چیزی زیبا و جدیدی خلق کرده‌اید که می‌خواهید دیگران نتوانند دقیقاً همان شکل را تولید کنند، ثبت طرح صنعتی می‌تواند نوعی حفاظت برای ظاهر آن طرح باشد. 

• نحوه ثبت Intellectual Property طرح تجاری 

• هزینه ثبت Intellectual Property طرح تجاری 

علائم تجاری 

علائم تجاری در کانادا با قانون علائم تجاری محافظت می‌شوند و به یک برند کمک می‌کنند تا از بقیه برندها متمایز شود. فرض کنید شما یک کافه با نام و لوگوی منحصر به فرد دارید؛ علامت تجاری دقیقاً برای حفاظت از همین نام و لوگو در برابر استفاده توسط دیگران است. 

علامت تجاری می‌تواند شامل هر چیزی باشد که برند شما را نشان دهد، مثل: 

• نمادها و لوگوها 
• کلمات خاص یا نام برند 
• تصاویر (چه متحرک و چه ثابت) 
• رنگ‌های خاصی که با برند شما شناخته می‌شوند 
• بوهای مرتبط با محصول شما 
• شکل یا طرح بسته‌بندی محصولات 

در کانادا دو نوع اصلی علامت تجاری وجود دارد: 

• علامت معمولی 

این نوع علامت برای جدا کردن محصولات یا خدمات شما از محصولات یا خدمات رقبا استفاده می‌شود. مثلاً لوگوی شما نشان می‌دهد که قهوه‌ای که می‌فروشید متعلق به کافه شماست، نه جای دیگری. 

• علامت گواهینامه 

این نوع برای نشان دادن اینکه محصول یا خدمتی خاصی استانداردهای معینی را رعایت کرده، استفاده می‌شود. مثلاً ممکن است نشان دهد که قهوه شما از مزارعی تامین می‌شود که استانداردهای خاصی برای کیفیت یا پایداری دارند. 

اهمیت ثبت علائم تجاری از اینجا مهم است که با گذشت زمان، علامت تجاری نه تنها نماینده کالاها یا خدماتی است که می‌فروشید، بلکه نماینده شهرت و برند شما نیز می‌شود. 

برند شما به مشتریانتان می‌گوید که چه انتظاراتی از کالاها یا خدمات شما داشته باشند و شما را از رقبایتان متمایز می‌کند. 

برند شما نشان دهنده این است که: 

• کسب‌وکار شما برای چه هدفی ایجاد شده 
• شما می‌خواهید کسب‌وکارتان چه باشد 
• کسب‌وکار شما چگونه در بازار دیده می‌شود 

به زبان ساده، فرض کنید شما یک لوگو، یک جمله خاص یا حتی یک طعم منحصر به فرد برای کیک‌هایتان دارید که همه این‌ها شما را از بقیه فروشندگان کیک متمایز می‌کند.  

پس، علائم تجاری راهی برای حفاظت از برند شما هستند تا مطمئن شوید که مشتریان می‌توانند با کمک آن کسب و کار شما را از سایر رقبا تشخیص دهند و از آن جدا کنند. 

• نحوه ثبتIntellectual Property  علائم تجاری 

هر شخص می‌تواند برای ثبت مالکیت معنوی یک علامت تجاری (Trademark) اقدام کند: 

• هر فردی به تنهایی می‌تواند برای ثبت علامت تجاری درخواست دهد. 
• شرکت‌ها یا کسب‌وکارهایی که بر پایه شراکت بین دو یا چند نفر شکل گرفته‌اند. 
• گروه‌هایی از کارگران یا کارفرمایان که برای حمایت از منافع مشترک خود تشکیل شده‌اند. 
• سازمان‌هایی که اعضا بر اساس علایق یا اهداف مشترک گرد هم آمده‌اند. 
• سازمان‌هایی با شخصیت حقوقی که می‌توانند در قالب شرکت‌های خصوصی یا عمومی فعالیت کنند. 

علاوه بر این‌ها، دو یا چند نفر نیز می‌توانند به صورت مشترک برای ثبت یک علامت تجاری اقدام کنند. بنابراین، تقریبا هر نوع نهاد یا ترکیبی از افراد می‌توانند به دنبال ثبت مالکیت معنوی برای علامت تجاری خود باشند. 

ثبت شما برای ۱۰ سال از تاریخ ثبت معتبر است. شما می‌توانید پس از آن هر ۱۰ سال با پرداخت هزینه‌ای، آن را تمدید کنید. 

• چه چیزهایی را نمی‌توان به عنوان علامت تجاری ثبت کرد؟ 

• مراحل ثبت مالکیت معنوی علائم تجاری در اداره مالکیت معنوی کانادا 

• هزینه ثبت مالکیت معنوی علائم تجاری در کانادا 

در زمان ثبت علائم تجاری باید به کلاس کالاها توجه کرد. منظور از کلاس کالاها، دسته‌بندی خاصی از کالاها یا خدمات است که علامت تجاری برای نشان دادن منشأ آنها استفاده می‌شود.  

این دسته‌بندی بر اساس طبقه‌بندی بین‌المللی کالاها و خدمات برای ثبت علائم تجاری، معروف به طبقه‌بندی نیس (Nice Classification)، انجام می‌گیرد.  

طبقه‌بندی نیس شامل ۴۵ کلاس است، که کلاس‌های ۱ تا ۳۴ برای کالاها و کلاس‌های ۳۵ تا ۴۵ برای خدمات تعیین شده‌اند. 

هر کلاس، دسته‌ای از کالاها یا خدمات را شامل می‌شود که از نظر ماهیت یا عملکرد مرتبط هستند. برای مثال، کلاس ۱۲ شامل وسایل نقلیه است، در حالی که کلاس ۴۲ شامل خدمات علمی، تکنولوژیکی، تحقیق و طراحی مرتبط با آن‌ها است.  

در زمان ثبت علامت تجاری خود باید تعیین کنید که کالاها یا خدمات شما در کدام کلاس(ها) قرار می‌گیرند تا بتوانید محافظت مناسبی از علامت تجاری خود در آن دسته‌های خاص داشته باشید.  

هر کلاس اضافی که علامت تجاری شما آن را پوشش می‌دهد، ممکن است هزینه‌های اضافی در هنگام ثبت به همراه داشته باشد. 

جدول زیر هزینه‌های ثبت علائم تجاری را بر اساس تعداد کلاس‌های کالاها یا خدمات و سال ارسال درخواست، به دو روش آنلاین و سایر روش‌ها، مشخص می‌کند. 

اسرار تجاری 

اسرار تجاری اطلاعات محرمانه‌ای هستند که برای یک کسب‌وکار ارزش بالایی دارند و به آن کمک می‌کنند تا نسبت به رقبای خود برتری داشته باشد.  

چون هیچ قانون فدرالی خاصی برای تعیین اسرار تجاری وجود ندارد، یک فرد یا سازمان می‌تواند خودش تصمیم بگیرد که چه اطلاعاتی از کسب‌وکارش به عنوان اسرار تجاری در نظر گرفته شوند و متناسب با آن محافظت‌های لازم را ایجاد کند.  

برخی از نمونه‌های رایج اسرار تجاری عبارتند از: 

• فرمول یا دستور پخت 
• روش یا تکنیک یا فرآیند صنعتی 
• برنامه IT یا کد منبع 
• داده‌های بازاریابی مانند لیست مشتریان یا داده‌های تحقیق 

به زبان ساده‌تر، اگر شما رازی دارید که باعث می‌شود کسب‌وکارتان نسبت به دیگران متفاوت و موفق‌تر باشد، مثل یک دستور غذای خاص، یک روش تولید منحصر به فرد یا اطلاعاتی که تنها شما از بازار دارید، این اطلاعات می‌توانند به عنوان اسرار تجاری حفاظت شوند.  

این کار به شما این امکان را می‌دهد که از اشتراک گذاری این اطلاعات با رقبا جلوگیری کرده و مزیت رقابتی خود را در بازار حفظ کنید. 

حق نشر یا کپی رایت 

حق نشر، حفاظت از آثار اصیل و خلاقانه یک خالق در برابر تکثیر یا کپی بدون رضایت او است. ثبت حق نشر تحت قانون حق نشر کانادا اداره می‌شود. 

حق نشر می‌تواند شامل موارد زیر باشد: 

• هر اثر ادبی، نمایشی، غیرنمایشی، هنری یا موسیقایی، از جمله برنامه کامپیوتری یا نرم‌افزار (بخش 3، قانون حق نشر) 
• یک اجرا، از جمله اجراهای عمومی یا اجرایی که در ضبط صوت ثابت شده است (بخش‌های 15 و 26، قانون حق نشر) 
• هر ضبط صوت (بخش 18، قانون حق نشر) 
• هر سیگنال ارتباطی (بخش 21، قانون حق نشر) 

به زبان ساده‌تر، حق نشر به معنای این است که فقط شما حق دارید تصمیم بگیرید چگونه اثر خودتان را کپی، منتشر یا به اشتراک بگذارید و می‌تواند شامل کتاب‌ها، موسیقی، نقاشی‌ها، نرم‌افزارها و حتی فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی باشد. اگر کسی بخواهد از اثر شما استفاده کند، باید اول از خودتان اجازه بگیرد. 

• نحوه ثبت Intellectual Property کپی رایت 

• هزینه ثبت Intellectual property کپی رایت 

در اداره مالکیت معنوی کانادا (CIPO)، هزینه‌های مختلفی برای ثبت و خدمات مرتبط با کپی‌رایت وجود دارد. این هزینه‌ها بسته به نوع خدمت درخواستی و روش ارسال درخواست متفاوت است. جدول زیر جزئیات هزینه‌های ثبت کپی‌رایت برای سال‌های 2023 و 2024 را نشان می‌دهد: 

مزایای ثبت Intellectual Property در کانادا 

• ثبت مالکیت معنوی به شما این حق را می‌دهد که از ایده‌ها و خلاقیت‌های خود در برابر استفاده غیرمجاز دیگران محافظت کنید. 

• ثبت مالکیت معنوی به شما این حق را می‌دهد که برای مدت زمان مشخصی از ایده‌ها و خلاقیت‌های خود به طور انحصاری استفاده کنید. 

• ثبت مالکیت معنوی می‌تواند ارزش کسب و کار شما را افزایش دهد. 

• ثبت مالکیت معنوی می‌تواند به شما در جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران کمک کند. 

• ثبت مالکیت معنوی می‌تواند به شما در دسترسی به بازارهای جدید در سراسر جهان کمک کند. 

اما قبل از ثبت مالکیت معنوی خود به چند نکته مهم دقت داشته باشید: 

• اطمینان حاصل کنید که درخواست شما به طور کامل و صحیح تکمیل شده است. 

• تمام هزینه‌های مربوط به ثبت مالکیت معنوی را به موقع پرداخت کنید. 

• قبل از ثبت مالکیت معنوی، حتماً با یک مشاور یا متخصص مالکیت معنوی مشورت کنید. 

وکلا و مشاوران متخصص ما در موسسه مهاجرتی تراست Startup همراه شما هستند تا روند ثبت مالکیت معنوی برای اختراعات، آثار هنری، علائم یا طرح های تجاری‌تان را در کانادا ساده‌تر کنند. برای رزرو وقت مشاوره همین الان تماس بگیرید. 

درباره نویسنده

شروین مدنی

درباره شروین مدنی و تیم ما بیشتر بدانید

درباره شروین مدنی و تیم ما بیشتر بدانید

منابع

منبع 1

https://www.lexpert.ca/legal-faq/what-is-intellectual-property-in-canada/377319#:~:text=Intellectual%20property%20(or%20IP)%20is,is%20for%20profit%20or%20not

منبع 2

https://ised-isde.canada.ca/site/canadian-intellectual-property-office/en